Oekraïne maakt behoorlijk effectief gebruik van de door het westerse landen geleverde Patriot-raketafweersystemen en heeft al vele Russische raketten, vliegtuigen en drones uit de lucht geschoten.

De voltreffers zijn niet alleen een opsteker voor het leger van Oekraïne, maar leveren ook nuttige informatie op voor andere gebruikers van de Patriot-systemen, waardoor het systeem slimmer en beter wordt. Het is een voorbeeld van hoe de oorlog in Oekraïne “een feest is voor inlichtingendiensten”, zoals een militaire expert het tegenover Business Insider uitdrukt.

Nu Oekraïne deels succesvol is met het afslaan van Russisch drone- en raketaanvallen, groeit ook het besef hoe belangrijk een goede luchtafweer is.

Afgelopen week claimde Oekraïne tien nieuwe Kinzhal-raketten uit de lucht te hebben geschoten tijdens een grootschalige luchtaanval. Volgens het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken toont het incident aan hoe “heroïek gecombineerd met geavanceerde systemen” eruit ziet.

President Volodymyr Zelensky prees ook de door het westen geleverde luchtafweersystemen als Patriots, IRIS-T en NASAMS voor het redden van "honderden levens."

De nieuwe voltreffers vormen een flinke aanvulling op de Kinzhal-raketten die eerder door het Oekraïense leger werden onderschept. Op oudjaarsdag zei Oekraïne sinds afgelopen mei in totaal 15 Kinzhal-raketten te hebben uitgeschakeld met Patriot-systemen en dat werd bevestigd door het Amerikaanse ministerie van Defensie.

Foto: REUTERS/Kacper Pempel

Woordvoerder Yurii Ihnat van de Oekraïense luchtmacht prijst de mogelijkheden van de Patriot om verschillende soorten raketaanvallen af te weren. Het vernietigen van de Kinzhals wijst erop dat Oekraïne geleerd heeft om te gaan met westerse luchtafweersystemen en zich behoorlijk kan verdedigen tegen wat de Russen een "niet te stoppen hypersonisch wapen" noemen.

Ook NAVO-landen profiteren van succes Oekraïne met Patriot-raketafweersysteem

Maar Oekraïne is niet de enige die profiteert van deze ontwikkelingen. Voor andere Patriot-gebruikers, zoals de VS en ook Europese landen zoals Nederland, leveren de data over het afweren van specifieke bedreigingen zoals de Kinzhal uiterst nuttige informatie op.

"Elke keer dat Oekraïne een Russische hypersonische Kh-47M2 Kinzhal neerhaalt met Patriot-raketten zal het onderscheppingsalgoritme van de Patriot verbeteren en de nauwkeurigheid van alle Patriot-systemen", stelde militair analist Jan Kallberg van het Center for European Policy Analysis op X. "Daar profiteren de VS, de rest van de NAVO en andere gebruikers van de Patriot van."

De data zijn zo waardevol voor de VS en alle NAVO-partners omdat ze zeldzame kansen bieden om systemen live te testen en meer te leren over hoe om te gaan met Russische aanvalswapens en die ook te vernietigen.

"Het grotere punt hier is dat een feest is voor inlichtingendiensten om Russische systemen te kunnen observeren en verslaan zonder troepen op de grond te hebben", zegt Tom Karako van het Center for Strategic and International Studies in Washington tegen Business Insider. En die mogelijkheid geeft de VS en zijn NAVO-partners waardevolle data over Rusland voor mogelijke toekomstige conflicten. 

Foto: US Army

De Russische Kinzhal-raket is een geavanceerde ballistische raket die door het Kremlin en de Russische president Vladimir Poetin wordt geprezen vanwege zijn "unieke vliegmogelijkheden", hoge snelheid, beweeglijkheid en de mogelijkheden het hoofd te bieden aan "alle bestaande raketafweersystemen", waardoor de raket onverslaanbaar zou zijn.

Het uit de jaren tachtig stammende MIM-104 "Patriot"-luchtafweersyseem is al wat ouder, maar wordt door het Pentagon toch geprezen als "een van de meest geavanceerde luchtafweersystemen ter wereld". Het werd in april 2023 voor het eerst gebruikt op het slagveld in Oekraïne. Het systeem maakte, toen het eenmaal operationeel was, snel een einde aan het Russische verhaal over de onkwetsbaarheid van de Kinzhal-raket door er begin mei gelijk eentje uit de lucht te halen.

De Kinzhal is wel een geavanceerde raket, maar heeft de hooggespannen verwachtingen dat het een niet te stoppen hypersonische raket is, vooralsnog niet waargemaakt. De term "hypersonisch" klopt wel, aangezien de Kinzhal snelheden kan bereiken van Mach 5, oftewel vijf keer de geluidssnelheid.

Maar hoewel de Kinzhal erg snel gaat "verloopt de vlucht niet erg stabiel en gecontroleerd", legt analist Karako uit. In de kern is het "een enigszins beweeglijke ballistische raket."

Majoor Peter Mitchell van de Amerikaanse luchtmacht zei eerder dat de Kinzhal te vergelijken is met "een enorme dartpijl vol explosieven" die niet in staat is scherpe bochten te maken of snel van richting te veranderen. Dat betekent niet dat de Oekraïense successen weinig voorstellen of dat het geen grote opsteker is voor de VS en de NAVO-partners. Integendeel zelfs.

Net als andere gegevens die verzameld worden in de oorlog, is het heel profijtelijk voor westerse landen om meer te weten over de Russische rakettechnologie.

Foto: Sebastian Apel/U.S. Department of Defense via AP

Het Oekraïense succes met de Patriot en andere westerse systemen toont ook het enorme belang aan van lucht- en raketafweersystemen.

Terwijl de drone-oorlog die Oekraïne en Rusland uitvechten voor veel legers een eye opener is geweest, hebben de luchtaanvallen ook het besef doen groeien over het belang van een robuuste luchtafweer.

Tijdens het bezoek van Zelensky aan Washington in december, waarin hij ondanks Republikeinse weerstand in het Congres pleitte voor meer steun, gaf de Oekraïense president aan hoe groot de behoefte is aan meer Patriot-systemen in Oekraïne. Maar de vraag is breder dan dat.

Kijk bijvoorbeeld naar de aankondiging van een aantal NAVO-landen onlangs om 1.000 Patriot-raketten te kopen of de ingrijpende beslissing van Japan om wapenexportbeperkingen te versoepelen. Ook andere luchtafweersystemen zijn in trek, zoals te zien is aan de Amerikaanse steunpakketten voor Israël de afgelopen maanden.

"We zien een grotere vraag naar lucht- en raketafweersystemen, omdat raketten een steeds populairder wapen worden", zegt militair analist Karako. Lucht- en raketafweersystemen zijn volgens hem geen bijzaak, maar een hoofdzaak. 

LEES OOK: Poetin worstelt met een ’trilemma’ in 2024: torenhoge militaire uitgaven, de oorlog in Oekraïne winnen én de economie van Rusland stabiel houden